2023 yılında, mesleki rehberlik ve yönlendirme desteği almak amacıyla nasıl sorular sordunuz?

Yıl içinde genç hukukçuların bana ilettikleri sorulardan bir derleme yaparak işinizi kolaylaştırayım: 2023 yılında mesleki rehberlik ve yönlendirme desteği almak amacıyla aşağıdaki tarz sorular mı sordunuz?

Cevabınız 👍  ise, bu paylaşımın devamını dikkatle okumanızı tavsiye ederim.

Genç hukukçularla (eposta üzerinden de olsa da) tanışmak, bana soru yöneltmeleri, beni çok mutlu ediyor. Bilgi ve deneyimimi uygun tarzda paylaşabilmek ve karşımdaki kişiye yardımcı olabilmek için özel çaba harcıyorum. Ancak, problem şu ki, yukarıdaki tarz sorulara cevap ver(e)miyorum. Neden mi?

SORU NE KADAR GENİŞ KAPSAMLI İSE CEVAP DA O KADAR BASMAKALIP OLUR

Yukarıdaki örnekler, soruyu yönelten bakımından derin bir belirsizlik söz konusu olduğunu ortaya koyan, oldukça geniş kapsamlı sorular. Hiçbirine kestirme çözüm önerebilmem mümkün değil. Kaldı ki, benzer belirsizlikleri yaşayan genç hukukçular birbirlerinden çok farklı özelliklere sahip olan, spektrumları fazlaca geniş bir kitle. Bu kadar çeşitlilik arz eden bir yapıda genel nitelikli sorulara herkese uyacak tarzda cevap verebilmem de takdir edersiniz ki imkânsız.

O halde, soru ne kadar geniş kapsamlı ise buna verilen cevap da bir o kadar basmakalıp oluyor. Ben de özgünlüğü olmayan ve gerçek anlamda işe yaramayacak basmakalıp cevaplar vermeyi uygun bulmuyorum.

SORDUĞUNUZ SORULAR ALDIĞINIZ CEVAPLARI BELİRLİYOR

Soruyu sorma tarzınız, aldığınız cevapları, hatta bazen de yukarıda vurguladığım gibi cevap alıp alamamanızı belirlediğine göre, bir soruyu nasıl formüle ettiğiniz çok önemli. Hangi kontekst içinde olursa olsun soruyu özenle ve uygun tarzda formüle etmeniz gerekiyor.

İyi formüle edilmiş (yerinde, uygun, iyi) soru ne çok dar ne de çok geniş kapsamlı olan, yani ölçülü şekilde formüle edilebilmiş sorudur; bilgiye dayanır. Hem ilgili konuya vâkıf olduğunuzu hem de hazırlıklı olduğunuzu gösterir. İyi soru, aynı zamanda sorunun yöneltildiği tarafı, düşüncelerini toparlamaya, derinleştirmeye ve gerekli hallerde de bakış açısını değiştirmeye sevk edebilecek niteliktedir. Ayrıca, verilecek cevabın özgünlüğünü ve işe yarama kapasitesini olumlu yönde etkiler.

Bu tespitlere yorumumu da katayım: Son derece geniş kapsamlı soruların, soruyu soranın kendi sorunlarını ve hedeflerini belirleme konusunda hem isteksiz hem de başarısız olduğunu ortaya koyduğunu düşünüyorum. Siz sorunuzu formüle ederken çaba harcamaktan kaçınırsanız, karşı tarafın cevap verme hususunda çaba harcamasını da bekleyemezsiniz.

İYİ SORU NASIL FORMÜLE EDİLİR?

Herhangi bir soruyu isabetli şekilde formüle etmenin tek bir doğru yolu olduğunu söylemek mümkün değil. İsabetli formülü, somut olayın özelliklerini ve kendi ihtiyaçlarını beraberce göz önünde bulundurarak, ancak soruyu soran belirleyebilir.

Yine de iyi soru sormaya nasıl bir yaklaşım gösterebileceğinizi biraz somutlaştırmaya çalışayım:

Şimdi bu yaklaşım tarzını göz önünde bulundurarak aşağıdaki örneklere bakalım:

“Hukuk İngilizcemi nasıl geliştirebilirim?” yerine, “… tarihli yazınızda İngilizce mesleki dil yeterliliğini geliştirme çalışmalarının genelden özele doğru değerlendirme yapılarak planlanması gerektiğini söylüyorsunuz. … kaynakları kullanarak gramer ve okuma/dinleme/anlama çalışmaları yapıyorum. TOEFL denemelerinde aldığım puanlar şöyle: … Hukuk dilini etkili kullanma tekniklerine ilişkin olarak da … kaynaklardan yararlanıyorum. Mesleki İngilizcenin geliştirilmesinde çeviri yönteminden yararlanılabileceğini belirtiyorsunuz. Seviyeme uygun olan ve pratik fayda sağlayabileceğim metinlere ulaşmakta ve bir çalışma planı yapmakta yardımcı olabilir misiniz?” şeklinde formüle edilmiş bir soru,

ya da

“Yurt dışında yüksek lisans yapmak istiyorum, ama nasıl?” yerine, “… hukuk fakültesinde … sınıf öğrencisiyim. Ders başarılarım şu şekilde: … Mesleki gelişmeye yönelik ders dışı faaliyetlerim şunlar: … Dil yeterliliğim … düzeyde. … alanında lisans üstü çalışma yapmayı hedefliyorum. … ülkedeki … üniversitelerin … LL.M. programlarını araştırıyorum. Belirlediğim bu programlara başvurmak için akademik hazırlık sürecimi planlarken şu … zorluklarla karşılaştım. Bu zorlukları nasıl aşabilirim, faydalanabileceğim kaynaklar önerebilir misiniz?” şeklinde formüle edilmiş bir soru,

mevcut durumu ve ihtiyacı çok daha açıklıkla ortaya koymuyor mu?   

İYİ SORU SORMAYI ÖĞRENEBİLİRSİNİZ

Yukarıdaki ve benzeri yaklaşımları içselleştirerek iyi soru sormayı öğrenebilirsiniz. Sorularınızı doğru formüle ettiğinizde, yaşadığınız belirsizlikler karşısında ihtiyaç duyduğunuz mesleki rehberlik ve yönlendirme desteğini amaca daha uygun ve işinize yarayacak şekilde alabildiğinizi göreceksiniz.

Ancak, asıl önemlisi, her hukukçu bakımından stratejik bir mesleki beceri olan soru sorma becerinizi geliştirmiş olacaksınız.

SORU SORMAK HUKUKİ MESLEKİ FAALİYETLERİN ÖZÜNÜ TEŞKİL EDER

Mesleği ne tarzda icra ederseniz edin, işe soru sorarak başlayacak, soru sorarak yol alacak ve mesleki faaliyetlerinizi aldığınız cevaplarla besleyerek stratejinizi sorularınız üzerine inşa edeceksiniz.

Hukuk danışmanı olarak etkin yönlendirme yapabilmek için, danışanınızın sorunlarını anlamanız, geçmişte yaşananları ve geleceğe ilişkin hedefleri öğrenerek büyük resmi görebilmeniz, yani öncelikle olgusal bir alt yapı oluşturmanız gerekecek. Avukat olarak bir dava ya da savunma stratejisi oluştururken veya dilekçe yazarken de durum farklı olmayacak. Her iki durumda da çalışmanızın alt yapısını, somut olay ve olgulara ilişkin sorularınızla oluşturacaksınız. Takiben de hukuki değerlendirmelerinize ilişkin yeni sorular sorarak ilerleyeceksiniz. Yani, sorularınızla oluşturmuş olduğunuz olgusal alt yapının üzerine hukuki esas yapıyı inşa edeceksiniz. Kurumsal hukuk pratiğinde de karmaşık işlemler döngüsünde gündeme gelebilecek hukuki vs. sorunları öngörebilmek esas olduğundan, sorduğunuz sorularla yol alacaksınız. Sözün özü, soru sormak hukuki mesleki faaliyetlerinizin büyük kısmının özünü teşkil edecek.

Genellikle en can alıcı soruları deneyimli hukukçuların sordukları, cevapları bulma işini de daha kıdemsizlere delege ettikleri gerçeğini göz önünde bulundurularak, meslekte ilerlemenin soruları cevaplayan olmaktan (iyi) soruları soran olmaya doğru bir geçişi beraberinde getirdiğini de bir not olarak ekleyeyim.

Hukukçu araştırmacı olarak lisans üstü düzeyde araştırma/yazma yapıyorsanız, bu kez de çalışmanızın temelini araştırma sorularınız oluşturacak. Araştırma konu başlığınızdan oldukça farklı olan bu soru formatı, çalışma sürecinde size rehberlik ederek, çaba ve dikkatinizi, sınırları (mümkün olduğunca) tanımlanmış hukuki sorunlara odaklayabilmenizi sağlayacak. Yani, bu kez de araştırma sorularınız araştırma ve yazma sürecinizi daha yönetilebilir kılacak.

2024 YILINDA DA GELİŞMEYİ HEDEFLEYİN

Soru sormak hukuki mesleki faaliyetlerin özünü teşkil ediyor. İyi soru sorabilmenin de hukukçunun başarısının en önemli sırlarından biri olduğunu söyleyebilirim.

O halde, 2024 yılında soru sorma beceriniz başta olmak üzere iletişim becerilerinizi geliştirmeyi hedefleyin. Hatta bu hedefi önceliklendirin.

Yeni yılda bu öncelikli hedefe yönelik göstereceğiniz her çaba, profesyonel anlamda gelişmenizi sağlamanın yanı sıra özel hayatınızdaki bağlantılarınızın güçlenmesi için gereken şartları da hazırlayacak.

Yılın sonunda, mesleki rehberlik ve yönlendirme desteği almak amacıyla yıl boyu nasıl sorular sorduğunuzu tekrar değerlendirerek gelişiminizi test edebilirsiniz.