Global hukukçuların mesleki etkileşimlerini ve iletişim ağlarını geleneksel metotlardan farklı bir boyutta algılamaları ve yapılandırmaları gerektiğini ve yayın yapmanın mesleki iletişim ağının geliştirilmesi için etkili bir araç olabileceğini bu serinin 6 Şubat 2021 tarihli ilk paylaşımında ortaya koyduk. Uluslararası elektronik platformlar için blog yazısı oluşturma ve teslim sürecinin ana hatlarına da serinin 13 Şubat 2021 tarihli ikinci yazısında değindik. Serinin bu paylaşımında ise farklı fırsatları da görmeyi sağlamak amacıyla Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) hukuk dergilerine (law review) makale teslim sürecini özellikle elektronik teslim platformlarına vurgu yaparak ele alacağız.

Ancak başlamadan önce bu paylaşımın sınırlarını biraz daha netleştirelim. Netice itibariyle bir makale bilimsel araştırma ve yazma ana süreçlerinin ürünüdür. Bu paylaşımda ele alınacak süreç ise sadece sınırları belirlenen çerçevedeki işleyişi özetlemektedir. Bununla birlikte bu teknik sürecin bile birçok yeni kavram ve sistemle tanışmayı gerektirdiği açıktır. Bu paylaşım, ilgilenenleri bu kavram ve sistemlerle tanıştırarak yayın teslim aşamasına ilişkin yöntemsel bir başlangıç noktası olması amacıyla kaleme alınmıştır.

ABD’deki ELEKTRONİK TESLİM PLATFORMLARI

ABD’deki hukuk dergilerine makale tesliminin doğrudan ilgili derginin editörlüğüne e-posta yollamak suretiyle, klasik posta usulüyle ya da elektronik teslim platformlarını kullanarak yapılması mümkündür. Halihazırda ABD’de hukuk alanında makale teslimi için iki temel elektronik teslim platformu bulunmaktadır. Bunlar, ExpressO ve Scholastica’dır. Ancak ExperessO, hukuk çevrelerine neredeyse 20 yıldır hizmet verdikten sonra hizmetlerine 30 Haziran 2021 tarihi itibariyle son verme kararı almıştır ve bu platform üzerinden makale teslimlerinin son tarihi 31 Mart 2021 olarak duyurulmuştur. Bu gelişmeyi göz önünde bulundurarak bundan sonraki örneklerimizi Scholastica’dan seçmeye çalışacağız. Scholastica’da her ne kadar ABD’deki hukuk dergileri ağırlıklı olarak yer alsa da, Scholastica üzerinden bu platformu kullanan her ülkeden dergilere makale teslim etmek/yayınlatmak da mümkün olabilmektedir. Örneğin bu platform üzerinden ILSA Journal of International and Comparative Law (Chicago-Florida), University of Bologna Law Review (İtalya) veya Baku State University Law Review‘e (Azerbeycan) de makale teslimi mümkün olabilmektedir.

SÜRECİN AŞAMALARI

 1) Yayın Yapılacak Hukuk Dergisinin Belirlenmesi Aşaması

Uluslararası arenadaki ve özellikle ABD’deki belirli bir hukuk dalında uzmanlaşmanın etkilerini hukuki bloglarda gördüğümüz gibi hukuk dergilerinde de görüyoruz. Örneğin yalnızca teknoloji hukuku, insan hakları hukuku veya fikri mülkiyet hukuku alanına özgülenmiş hukuk dergileri (specialized law reviews) olabildiği gibi konu sınırlaması yapılmaksızın oluşturulmuş hukuk dergileri (general-interest law reviews) de mevcut.

• Dolayısıyla makale yazılmak istenen konu uygun derginin belirlenmesi bakımından da büyük önem taşıyor. Ayrıca prestiji yüksek, sıralamalarda (ranking) üstlerde yer alan dergilerde yayın yapmak da bazı yazarlar bakımından önem arz edebiliyor.
• Bu çerçevede, seçilen/üzerinde çalışılan konu göz önünde bulundurularak bir veri bankasından (örneğin Washington & Lee Law Journal Rankings, Google Scholar Metrics Law Review Rankings) dergilerin uzmanlık alanları ve sıralamasını belirleyerek bir liste oluşturmakla işe başlamak ve oradan ilerlemek uygun olabilir. Bu veri bankaları aracılığıyla dergi başlığına/özelliklerine (tüm dergiler, yalnızca özel dergiler veya yalnızca bir ülkedeki dergiler vb.) veya sıralamaya (ranking) göre düzenlenmiş listeler oluşturulabilir ve dergiler karşılaştırılabilir. Her veri bankası sıralamayı kendi belirlediği kriterlere göre yapmaktadır. Örneğin Washington & Lee dergiye yapılmış atıf sayısını (citation count) dikkate almaktadır. Bazı veri bankaları ise sıralama için birden fazla kriter kullanabilmektedir.
• Bununla beraber dergi sıralaması yazarın seçimlerindeki en önemli faktörlerden biri değilse, dergileri doğrudan elektronik teslim platformlarını kullanarak belirleyerek ilerlemek de mümkündür.

2) İlgili Dergilerin Yayın İlkelerinin Belirlenmesi Aşaması ve Bu Aşamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Yayın yapılmak istenen (hedef) dergi/ler belirlendikten sonraki adım ilgili dergilerin yayın ilkelerinin tespit edilip birden fazla dergi hedefleniyorsa ortak özellikler çerçevesinde bir sınıflandırma yapılmasıdır. Bu anlamda dergilerin öngördükleri kelime sınırlaması, atıf usulleri ve makale tesliminin hangi vasıta ile olacağı hususundaki kurallar önem arz etmektedir.

• ABD’de çoğu dergi Bluebook referans sistemini kullanmakla birlikte Chicago referans sistemine de rastlanmaktadır.
• Dergilerin yayın ilkeleri bakımından önem arz eden bir başka husus ise aynı anda birden fazla dergiye teslim yapılıp yapılamayacağıdır. Dergiler yayın ilkelerinde bunlarla ilgili kuralları genelde belirlemektedir. Örneğin X dergisine teslim yaparken o taslağın başka herhangi bir dergiye teslim edilmediği beyanı şart koşulabilmektedir. Yayın ilkelerinde bunlarla ilgili bir kural olmadığı takdirde ise dergi ile iletişime geçilerek bu konunun açıklığa kavuşturulmasına özen gösterilmelidir.
• Hedeflenen dergileri ve yayın ilkelerini belirledikten sonra ilgili dergilerin hangi tarihlerde yeni sayılarını çıkaracağı bilgisini edinmek ve derlemek üçüncü aşamada görüleceği üzere, elektronik teslimin avantajlarından bir tanesi de sistem üzerinden o an itibariyle hangi dergilerin hangi dönem için makale kabul ettiğinin görülebilmesidir.
• Scholastica’da an itibariyle hangi dergilerin makale kabul ettiğinin yanı sıra ve teslim yapmanın kimlere açık olduğuna ilişkin (örneğin yalnızca hukuk doktorası olan kimselere açık olan dergiler vb.) dergi bazındaki sınırlamaları görmek de mümkündür.
• Tüm tespitleri takiben makale metni, ilgili dergilerin yayın ilkelerine göre düzenlenip belirlenen özellikleri taşıyan kopyalar hazırlandıktan sonra (örneğin Bluebook’a göre atıflanmış makale taslağı, Chicago’ya göre atıflanmış makale taslağı, 15.000 kelimenin altındaki taslak vs.) teslim aşamasına geçilebilir.
• Dergilerin yayın ilkelerinin bir arada toplanması ihtiyacından yola çıkarak University of Missouri Kansas City School of Law profesörlerinden Allen Rostron ve Nancy Levit bu ilkeleri derledikleri Information for Submitting Articles to Law Reviews & Journals adı altında ABD’deki hukuk dergileri bakımından yayın ilkeleri ve makale teslim yöntemlerine ilişkin bilgileri bir tabloda derleyip kullanıcılara sunmuşlardır. Kullanıcılara büyük bir kolaylık sağlamakta olan bu tablo düzenli aralıklarla güncellenmektedir (son güncelleme 2021 yılı Ocak ayında yapılmıştır). İlgilenenler tabloya birkaç araştırma ağının birleşiminden oluşan bir platform olan SSRN üzerinden ulaşabilirler.

3) Dergilere Teslim Aşaması

Evvelce de belirttiğimiz üzere, dergilere teslimde genellikle elektronik teslim platformları  (Haziran 2021 itibariyle Scholastica’nın yukarıda da vurguladığımız üzere monopol durumuna geçeceği söylenebilir) tercih edilmekle birlikte, birçok dergi e-mail veya posta yolu ile teslimi de kabul edebilmektedir. Ancak elektronik sistem üzerinden teslim halinde makalenin incelenme olasılığının daha yüksek olabileceği de ifade edilmelidir.

• Taslak metinlerin elektronik teslim sistemlerine yüklenmesi hesap açmayı gerektirmektedir. Örneğin Scholastica’da hesap açmak (üyelik) ücretsizdir. Diğer taraftan her bir makale teslimi için 6,5 ABD doları tutarında bir ücretlendirme söz konusu olabilmektedir. Hesap açtıktan sonra makale taslakları sisteme yüklenir. Yüklenen makale taslağı listeden seçilen bir, birden fazla veya listedeki tüm dergilere tek bir seferde gönderilebilecektir. Her ne kadar bir makale taslağının listedeki tüm dergilere gönderilmesi teknik olarak mümkün olsa da ikinci aşamada belirtildiği üzere yayın ilkeleri araştırılarak ilgili dergilerin gruplandırılmasına özen gösterilmelidir. Böylece ilgili taslağın yalnızca yayın ilkelerinde belirtilen esaslara uygunluk sağlayan dergilere (örneğin Bluebook’a göre makale kabul eden dergilere, Chicago’ya göre makale kabul eden dergilere, 15.000 kelimenin altındaki makale kabul eden dergilere vs.) gönderilmesi hem yazar hem de editörler bakımından kolaylık sağlayacaktır.
• Makale teslimi aşamasında genellikle aranan ancak zorunlu olmayan, bununla birlikte tavsiye edilen bir başka konu ise Resume, Cover Letter ve/veya Abstract Bunlar da yine her dergi için ayrı şekilde hazırlanabileceği gibi genel olarak hazırlanıp toplu teslimde kullanılmak üzere sisteme yüklenebilir veya sistemde ilgili kutucuğa yazmak suretiyle dergilere iletilebilir.

4) Dergilerden Teklif Alınması Aşaması ve Bu Aşamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Dergilerin inceleme sürecinin üç aydan altı aya kadar sürebildiği ve dergilerden olumlu ya da olumsuz herhangi bir cevap alınamaması durumuyla da karşılaşılabileceği belirtilmelidir. Dergilerden teklif alınması halinde aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır.

• Birden fazla dergiye makale teslimi yapmış yazar bunların bir kısmından teklif almış ancak teslim yaptıklarından henüz yanıt almadığı bir dergide yayın yapmayı daha çok tercih ediyorsa, henüz cevap alamamış olduğu ilgili dergiden elektronik sistem veya e-mail aracılığı ile hızlandırma (expedite) talep edebilir. Bir başka ifadeyle yazar bu gibi bir durumda henüz karar vermemiş/kararını iletmemiş dergiye inceleme sürecini hızlandırma talebinde bulunabilmektedir. Örneğin yazar hem X hem de Y dergilerine teslimde bulunmuş, X dergisinden teklif almış ve bu teklifin kabulü için yazara bir haftalık bir süre tanınmışken, Y dergisinden ise henüz hiçbir cevap almamış ise, yazar Y dergisine hızlandırma talebinde bulunarak makalenin bir hafta içerisinde incelenmesini isteyebilir.
• Birden fazla dergiye makale teslimi yapmış yazar kendisine yapılan tekliflerden birini kabul ettiği takdirde yazardan diğer dergilere yaptığı teslimlerini geri çekmesi beklenmektedir. Bu süreç elektronik sistemlerde bulunan makalelerin geri çekilmesi (withdraw) seçeneği ile toplu olarak yapılabilir veya geri çekme talebi her bir dergiye e-mail yoluyla da iletilebilir.

TESLİM-KABUL DENKLEMİ BİRÇOK FARKLI DEĞİŞKENDEN ETKİLENMEKTEDİR

Yukarıda özetle ortaya koyduğumuz süreç elbette dile kolay! Özellikle ABD’de yayınlanacak makaleler bakımından teslim-kabul denkleminin birçok değişkenden etkilenebildiğini de altını çizerek vurgulamadan geçmeyelim. Ne kastettiğimizi zihninizde biraz olsun canlandırabilmek için Stanford Law School’da profesörlük kariyerini sürdüren, yapay zekâ hukuk sistemlerinde öncü Lex Machina’nın kurucusu Profesör Mark A. Lemley tarafından Harvard Law Review’in kendisinin makalelerine her seferinde ret vermesi üzerine kaleme alınan “sitemkâr” açık mektubu okumanızı öneririz ( Mark A. Lemley, Please Reject Me: An Open Letter to the Harvard Law Review, 22 Green Bag 2d 235 (2019)).

Sözün özü; yayın yapmayı mesleki hedeflerinizden biri olarak belirler, sürecin her aşamasındaki yöntem bakımından adım adım bilgilenir ve sabırla gerekli hazırlığı yaparsanız, mesleki etkileşim ve iletişiminize farklı bir boyut katabilecek uluslararası mesleki faaliyetleri gerçekleştirebilmenin önündeki engelleri de birer birer kaldırmış olursunuz.