MOOT COURT NEDİR?

Farazi dava yarışmaları ya da uluslararası adıyla Moot Court’lar, hukuk fakültesi öğrencilerinin, belirli bir kurum tarafından ulusal veya uluslararası boyutta ve münferit bir hukuk dalına ilişkin olarak organize ettikleri yarışmalardır. Yarışmalarda, Üniversite takımları, her sene farklı olarak ilan edilen farazi bir uyuşmazlık üzerinde çalışarak yarışma takvimi çerçevesinde genellikle dilekçe teatisi ve sözlü savunmalar (oral pleadings) sürecinde yer almaktadır.

The Willem C. Vis International Commercial Arbitration Moot ve Jessup Moot Court, Türk hukuk fakültelerinin en çok katılım gösterdiği farazi dava yarışmaları olarak örnek gösterilebilir. Ayrıca bireysel takım teşekkülü ile katılım sağlanabilen birçok yeni ulusal ve uluslararası farazi dava yarışmaları da organize edilmektedir.

YARIŞMA SÜRECİ NASIL İŞLER?

Uzun yıllardır İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin takım koçluğunu yürüttüğüm Vis Moot özelinde edindiğim bilgi ve tecrübelerimi aktarmam gerekirse[i]; Ekim ayı başında uyuşmazlığa konu olay ilan ediliyor. Olayın kapsamında, usul ve esas hukukuna ilişkin incelenmesi ve tartışılması/savunulması gereken sorunlar yer alıyor. Usul kısmı bakımından genellikle her sene farklı bir kurumsal tahkim merkezinin kurallarının uygulanmasına özen gösteriliyor. Esas bakımından ise uygulanacak hukuk CISG oluyor ve bu itibarla konunun esası uluslararası satıma ilişkin oluyor. Bu yıl 29.su düzenlenen yarışmaya geçtiğimiz yıl, 83 ülkeden toplam 384 fakülte takımı katılım sağlamış, yani yarışmaya 2.000 civarında öğrenci katılmıştır. Yıllar içerisinde artan katılım sebebiyle, organizasyon ayrıca Hong Kong’da gerçekleştirilen Willem C. Vis (East) International Commercial Arbitration Moot yarışmasını da düzenlemeye başlamıştır.

Yarışma sürecinde önce dava dilekçesi ve akabinde, yarışma organizasyonu tarafından yapılan eşleşmede sunulan yabancı takımın dava dilekçesine cevap dilekçesi hazırlanıyor. Bu aşamada takım üyeleri, hem uyuşmazlığın detaylarına daha yakından vakıf oluyorlar hem de konu hakkındaki doktrin ve yargı kararlarına dair derinlemesine inceleme yapıyorlar. Takım dilekçelerinin değerlendirilmesi, birçok farklı ülkeden 1000 civarında avukat ve akademisyen tarafından gerçekleştiriliyor.

MOOT COURT ORGANİZASYONLARININ TEMEL HEDEFİ NEDİR? : MESLEKİ TECRÜBEYE İLK ADIM

Yarışma ile, uluslararası ticaret hukuku ve tahkim hukukuna dair çalışmaların teşvik edilmesi ve öğrencilerin uluslararası ticaret uyuşmazlıklarının çözümünde uygulamaya yönelik mesleki bilgi edinmeleri hedefleniyor. Bu kapsamda özellikle UNCITRAL tarafından hazırlanan hukuk metinlerinin kullanımına özen gösteriliyor. Yarışmanın uluslararası niteliği, öğrencilerin farklı hukuk sistemleri ışığında uluslararası ticaret hukuku alanındaki metinleri yorumlamasını ve farklı hukuk sistemlerinden gelen hakemlerden oluşan hakem heyeti önünde avukatlık becerileri elde etmelerini sağlıyor. Bu itibarla adı yarışma olarak anılsa dahi, bu organizasyonun asli amacının birçok anlamda mesleki tecrübe kazanımına yönelik bir eğitim sunulması olduğunu belirtmek gerekir.

PRE-MOOT: HAZIRLIK YARIŞMALARI SÜRECE NASIL KATKI SAĞLAR?

Dilekçe safhasının tamamlanması üzerine, takımlar oral pleadinglere hazırlanıyorlar. Bu süreçte, pre-moot’lar adı verilen ve birçok seçkin üniversitenin organize ettiği hazırlık yarışmaları düzenleniyor. Pre-moot’lara katılım, takımın Viyana’da gerçekleştirilecek olan oral pleadingler safhasına hazırlanması için büyük fayda sağlıyor. Genellikle Mart sonu ya da Nisan başında, Viyana’da gerçekleştirilen oral pleadingler safhasına geçiliyor.

FARKLI HUKUK KÜLTÜRLERİNİN KAYNAŞMASI ve NETWORKING NASIL GERÇEKLEŞİYOR?

Viyana’da gerçekleştirilen genel eleme turları sonrası, ilk 64’e giren takımların ilanı üzerine eleme turlarına devam ediliyor. Yarışmada takım eşleşmelerinde, Kıta Avrupası hukuku ve Anglo-Amerikan hukukuna sahip ülkelerin takımlarının eşleştirilmesine özen gösteriliyor ve böylece farklı hukuk kültürleri hakkında da bilgi edinilmesi amaçlanıyor. Benzer şekilde hakem heyetinin teşekkülünde de bu dengenin kurulmasına özen gösteriliyor. Yarışma sonunda hem dilekçeler hem de oral pleading’ler aşamasında yüksek puan alan takım ve takım üyelerine bir kısım seçkin başarı ödülleri de ilan ediliyor.

Bir haftaya yayılan bu heyecanlı süreçte, dünyanın dört bir yanından gelen hukuk fakültesi öğrencileri birbirleri ile tanışma ve kaynaşma imkânı da elde ediyor. Takımlar yalnızca birbirleri ile değil, yarışmaya hakemlik yapmak üzere Viyana’ya gelen seçkin avukatlar, hakemler, hakimler ve akademisyenler ile tanışmak fırsatı buluyorlar. Kısacası, bu bir hafta boyunca Viyana’da tahkim ve uluslararası hukuk alanında çalışan ve çalışmak isteyen öğrenciler için bir şenlik havası yaşanıyor. Ayrıca Moot Alumni Association tarafından birçok seminer, tanışma toplantısı ve partiler organize ediliyor. Yarışmanın güçlü bir alumni birliği olduğunun altını çizmek isterim. Takım üyelerinin sonraki yıllarda takım koçluğu veya hakem olarak yarışma ile bağının kopmadığını, çok sıkı ve kalıcı bağlar kurulduğunu, yarışmanın bu bağlamda keyifli bir bağımlılık yarattığını ve kendi içerisinde bir aile kültürüne sahip olduğunu söyleyebilirim. Nitekim Fakülte’mizi geçmiş yıllarda başarı ile temsil eden ve Türkiye’nin ilk başarı ödüllerine mükerrer defalar imza atan birçok eski takım üyemiz, başarılı avukatlık kariyerlerine devam ederken bir yandan da Fakültemizin yeni takımlarına koçluk yapmaya devam etmekte, ailemiz de güçlenerek büyümektedir[ii].

MOOT COURT SÜRECİNE DAHİL OLMAK İSTEYENLERİ NELER BEKLİYOR?

Elbette bu konuda hazırlık yapılabilmesi için takım üyelerinin İngilizce’ye hakimiyeti büyük önem arz ediyor. Bu sebeple takım üyeleri hem yazılı hem sözlü mülakatlar sonrasında seçiliyor. Ancak takıma seçimde İngilizce yetkinliği önemli bir yer edinse de yarışmanın hazırlığı hem zorlu hem de yoğun bir takım çalışmasını gerektirdiğinden hem de altı ayı aşan bir sürece yayıldığından, üye seçiminde bu sürece kendisini adayabilecek, bu yoğun çalışma sürecinden keyif alabilecek ve takım çalışmasına yatkın kişilerin seçilmesine özen gösteriliyor. İngilizce konusunda, bireysel çabası ile dili öğrenmiş öğrencilerin de geçmiş yıllarda takıma seçildiği ve oldukça başarılı olduklarını da eklemem gerekir.

Bu şekilde aktarınca, uzun bir süre böylesi yoğun bir çalışma temposuna kendisini adamanın genç hukukçularda soru işaretleri doğuracağına eminim. Öncelikle belirtmem gerekir ki, bir yandan hukuk öğretimleri devam ederken, bir yandan da böylesi bir çalışma kampına benzer yoğunluğa girmenin zorluğu ortada. Ancak yıllar içerisinde gözlemlediğim, çoğu takım üyemizin ders notlarının bu süreçte olumsuz etkilenmediği yönünde.

Her konuda olduğu gibi burada da bireysel olarak etkin zaman kullanımı önem arz ediyor. Yarışmaya katılım öğrencilerin gelişimine bu konuda da destek sağlıyor. Ayrıca böylesi karmaşık bir konuda araştırma ve argüman sunma konusunda yarışma kapsamında yapılan çalışmalar, öğrencilerin avukatlık hayatına hazırlanmasında muadili olmayan bir formasyon edinmesini sağlıyor.

SAYISIZ AVANTAJI OLAN BU DERS DIŞI AKADEMİK FAALİYET SİZE YEPYENİ KAPILAR AÇABİLİR!

Nitekim bu ve sayamayacağımız birçok olumlu yönü sebebiyle Vis Moot ve benzer seçkin diğer ulusal ve uluslararası farazi dava yarışmalarına katılan takım üyelerinin meslek hayatlarına hazırlık süreçlerindeki bu kazanımlar, konu hakkında bilgi sahibi seçkin hukuk büroları tarafından da işe alım süreçlerinde göz önünde tutuluyor. En önemlisi yarışma, sunduğu bireysel kazanımların yanı sıra hem ülkemizi hem de mensubu olduğumuz Üniversiteleri de temsil etme fırsatı sağlıyor.

[i] Bu vesile ile, usul takımımız koçları meslektaşlarım Dr. Öğr. Üyesi Elif Ulusu ile Dr. Öğr. Üyesi Yasemin Aydoğmuş’a teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca yarışmada ilk 64’e girme başarısını elde eden ilk Türk takımına koçluk yapmak şerefini bizlere sunan ve emaneti bizlere devreden Doç. Dr. İnci Ataman Figanmeşe’ye, bizlere olan inancı ve desteği için teşekkürlerimi sunmak isterim.

[ii] Bu vesile ile, zaman içerisinde koç ekibimizin parçası olan ve her zaman desteklerini sunan eski takım üyelerimiz Av. Aysın Kadirbeyoğlu, Av. Gökçe Uyar, Av. Bükem Gebelek, Av. Sena Mutlu, Av. Ekinsu Çebi, Av. İpek İnce, Av. Salih Kartal, Av. Yiğit Acar, Av. Beyza Ölçer, Av. Fahreddin Eren ile uzun yıllardır ekibimizin esas takımına koçluk yapan Av. Ali Gören’e teşekkürlerimi sunmak isterim.