1 Mayıs 2021 Cumartesi
Kimden: AYÇA AKKAYAN YILDIRIM
Tarih : 1 Mayıs 2021
Kime : Genç Hukukçu
Konu : HUKUKİ AKIL YÜRÜTME ve SONUÇLARINI ORTAYA KOYMA TARZINIZ FARK YARATIR

Herhangi bir hukuki sorunu ele alma, hukuki akıl yürütme sürecinizin üç temel adımı gerektirdiğini düşünebilirsiniz:

O halde üç temel soru sorarak başlamalısınız:

  • Ele almanız gereken temel ve yan hukuki sorun/lar neler?
  • Uygulanacak hukuk kuralları nelerdir ve bunları nasıl belirtmeniz/ifade etmeniz daha uygun olur?
  • Hukuki niteleme ve değerlendirmelerinizi etkileyecek ve yönlendirecek, hukuken önem arz eden somut olay ve olgular neler?

Her biri aynı can alıcılıkta olan bu adımlara biraz daha yakından bakalım:

Ele almanız gereken hukuki sorun/lar, somut olay/olgular örgüsünden kaynaklanan ve hukuki nitelendirme(tavsif) ve değerlendirme yapabilmek için cevaplamanız gereken her bir hukuki meseledir. Bazı durumlarda bunları belirlemek kolay olur. Danışanınız, hocanız ya da işvereniniz müşahhas olarak hangi soruna ilişkin cevap aradığını size söyleyebilir. Örneğin, borçlar hukuku genel hükümler pratik çalışma metninde sunulan olay çerçevesinde (A)’nın manevi tazminat talep etmesinin mümkün olup olmadığını değerlendirmeniz istendiğinde durum böyledir. Ancak çoğunlukla hukuki sorunlar belli ve ortada değildir. Müvekkiliniz, dava açmak istediği, parasını geri almak istediği, artık mal vermek istemediği vb. genel söylemlerle size gelir ve hukuki sorunları hukukçu olarak sizin formüle etmeniz gerekir.

Her bir hukuki sorunun değerlendirilmesini yönlendirecek ve etkileyecek hukuk kuralları vardır. Aslında burada kastedilen, tek bir kural ya da prensipten çok daha geniş kapsamlı olup, nitelendirme ve değerlendirmelerinizi yönlendirecek, bunları etkileyebilecek hukuki kurallar, kurumlar, düzenlemeler ve prensipler bütünüdür. Çoğu zaman büyük resmi görebilmek kolay olmaz. İlgili olan ya da olabilecek hukuki düzenleme ve ilkeleri isabetle tespit edebilmek, adım adım doğru nitelendirmeyi ve bu bağlamda titizlikle yürütülecek araştırmayı gerektirir.

Diğer taraftan önünüze gelen somut olaydaki hukuken önem arz eden olay ve olguları belirleyebilmek ise kolay görünmekle birlikte aslında en zor adımlardan biridir. Bunlar, müvekkilinizin size aktarmış olduğu olaylar bütünü değildir. Bunlar, aktarılanlar içinden sizin büyük bir itina ile seçeceğiniz, hukuken önem arz eden vakıalardır. Çoğu zaman bağlantıları kopuk olarak ve eksik aktarılan olay ve olgular, ancak sizin sorularınızla detaylanır; (mümkün olduğunca) açıklığa kavuşur. Bunlar arasından yapılacak seçimin isabetli olması ise, hem önceki adımlarda yapmış olduğunuz hukuki nitelendirme ve değerlendirmelere ilişkin gerekçelerinize hem de müvekkilinizin size aktarmış olduğu olayların ayrıntılarına hâkim olmayı gerektirir.

NETİCE İTİBARİYLE:

 

HUKUKİ AKIL YÜRÜTMENİZİN SONUÇLARINI ORTAYA KOYMA TARZINIZ DA AYNI DERECEDE ÖNEMLİDİR!

Hukuki yazmanın mantığa uygun ve sistemli olmasının önemini ve nasıl ele alınması gerektiğini önceki yazılarımda ortaya koymuştum. Daha detaylı açıklamalara yer verdiğim 13 Mart 2021 tarihli HUKUKİ YAZMADA PLANLAMA ve 12 Eylül 2020 tarihli TASLAĞI “PARLAK” BİR HUKUKİ METNE DÖNÜŞTÜRME başlıklı paylaşımlarımı bu bağlamda tekrar ele almanızı öneririm.

Hukuki düzenlemelere dayanan hukuki akıl yürütme bizim hukuki yazmada en çok kullandığımız yöntem diyebiliriz. Bir başka ifadeyle, hukuki değerlendirmelerimiz genellikle, belirlenen hukuk kurallarının belirli vakıalara uygulanmasını içeriyor. Yani tümdengelimci bir mantıkla ilerliyoruz.

Mesleki İngilizce derslerimde, tümdengelimci mantıkla işleyen hukuki yazma sürecinin bu organizasyonel yapısının, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) hukukçular ve hukuk fakülteleri tarafından Issue-Rule-Application-Conclusion kelimelerinin ilk harflerinin birleşmesi ile meydana gelen IRAC sözcüğü ile anıldığını ve bu yapının Legal Writing derslerinde ilk öğrentilenlerden olduğunu anlatır; derslerimi alan öğrencilerin Legal English/Basic Concepts of Law/Basic Principles of Contract Law derslerinin sınavlarında bu yöntemi izlemelerini isterdim.

IRAC Issue – Rule – Application – Conclusion 

(ABD’deki bazı Legal Writing hocalarının ya da bu alanda eser veren yazarların aynı mantıkta olmakla birlikte yöntemin adım sayısını ve/veya adımlara verdikleri isimleri değiştirebildiklerini ve bu sebeple hukuk öğrencilerine kolaylık sağlaması amacıyla yaratılan kısaltmaların da farklı olabildiğini (Örneğin CRAC – TREAT gibi) kısa bir not olarak ekleyeyim.) 

Lisans eğitimleri sonrasında ABD’de ve İngiltere’de LL.M. yapan bazı öğrencilerimin, LL.M. programında aldıkları ilk Legal Reasoning and Writing dersinde IRAC yönteminin öğretildiğini ve sınavlarda (kendilerinin İstanbul Hukuktaki Mesleki İngilizce derslerinden aşina oldukları) bu yöntemi uygulamalarının beklendiğini ders sonrasında heyecanla bana yazdıklarını anımsıyorum. Diğer taraftan, bu adımları tüm mesleki yazma faaliyetlerinde bilinçli olarak uygulayan ve hukuk fakültesindeki klasik lisans sınavlarında çok daha başarılı olduklarını belirterek bana geri bildirimde bulunan öğrencilerimin sayısının da az olmadığını söylemeliyim.

Yukarıda özetlediğim hukuki akıl yürütme ve sonuçlarını ortaya koyma adımlarını, hangi dilde yazıyor olursanız olun, hukuk fakültesi klasik sınavlarındaki cevaplarınızda, çalıştığınız büroda hazırladığınız bilgi notlarında, resmi yargı ya da tahkim kurumlarına sunacağınız dilekçelerinizde, sözün özü hukuki bir sorunu ele alıp değerlendirdiğiniz her durum ve süreçte kullanmayı alışkanlık haline getirmenizin mesleki performansınızı son derece olumlu şekilde etkileyeceğine hiç şüphem yok.

İzlediğiniz yolun sizi hedeflediğiniz noktaya ulaştırması dileğiyle…

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir