Öğrencisi olmaktan gurur duyduğum ve çok sevdiğim Ayça Hocamın projesine katkı sağlayarak 2024 yılına başlamak benim için çok büyük bir mutluluk. Biz öğrencilerine hep ışık olan hocamızın, tüm genç hukukçulara yol gösteren bu değerli projesinde, veri korunması alanında uzmanlaşma yolundaki sürecimi kısaca aktarmaya ve bu yolda ilerlemek isteyenlere yol göstermeye çalışacağım.

Hukuk fakültesi mezunlarının sayıca hızla arttığı günümüzde, çalışılacak farklı hukuk alanları da aynı hızda olmasa da çoğalıyor. Meslekte başarıyla ilerlemenin alan seçimi ve uzmanlaşmayla olan ilişkisi de tartışmasız her geçen gün güçleniyor.

Uzmanlaşmanın mesleki başarıyla ilişkisini erken fark eden genç hukukçulardan biri olarak İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra, avukat olan babamın bürosunda onun işlerine devam etmek yerine, İstanbul’da kalmayı ve farklı alanlarda faaliyet gösteren hukuk bürolarında deneyim kazanmayı tercih ettim. Bu süreçte İngilizce yeterliliğimi geliştirmemin önemini görerek (Ayça Hocamın da değerli tavsiyeleriyle) dil eğitimi için Kanada’ya gittim. Ben 2016 yılında Toronto’da yaşarken, Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) yürürlüğe girdi. Kanada’daki özel hayata yaklaşım tarzını gözlemlediğim ve bununla ilgili birçok konuyu ülkemizdeki durumla karşılaştırarak hukukçu gözüyle değerlendirmeye çalıştığım bir dönemde yürürlüğe giren bu kanuni düzenleme, mesleki ilgimi bu alana yönlendirmemi sağladı. Önceleri mesleki bir merak olarak başlayan araştırmalarım, veri korumanın çağımızdaki önemini ve konunun karmaşıklığını iyice kavramamla birlikte bu alanda çalışma, uzmanlaşma isteğine dönüştü. Kendimi geliştirmeye ve Türkiye’ye dönünce bu alanda çalışmaya karar verdim.

Kanada’da kaldığım bir buçuk yıllık süreçte hem dil çalışmalarımı sürdürdüm hem de veri korunmasıyla ilgili araştırma ve okumalar yaptım, ulaşabildiğim seminerlere katıldım. Türkiye’ye döndükten sonra da konuya odaklı çalışmalarım devam etti. Çalıştığım ofislerde bu alanın uygulamasında fazla deneyim kazanma şansı bulamasam da KVKK ve uygulamasıyla ile ilgili ulaşabildiğim tüm eğitim seminerlerini takip ederek bunlara katıldım. Çalışma gruplarına, akademik ve mesleki toplantılara da aktif olarak katılmak üzere elimden gelen tüm çabayı gösterdim. 2018 yılında kendi büromu açarken planlamalarımı da veri korunması alanında çalışabilmek üzere yaptım.

Kişisel verilerin korunmasının ne derece önemli olduğunun ne vatandaşlarca ne de kurum ve kuruluşlarca yeterince anlaşılamamış olması, şirketlerin sadece Verbis kaydıyla süreci geçiştirmeye çalışmaları vb. sebeplerle bu alanda iş alabilmenin (özellikle de ilk başlarda) oldukça zorlu olduğunu söylemeliyim. Ancak, ısrarlı takibim ve odaklı çalışmam sayesinde birçok şirkette, klinikte ve farklı kurum ve kuruluşlarda KVKK uyum sürecini yürüten bir hukuk/danışmanlık pratiği geliştirmeyi ve bunu sürdürmeyi başardım.

Bu süreçte, İstanbul Barosu Kişisel Verilerin Korunması Komisyonu’nda aktif olarak görev yaptım, bu alanda kendimi geliştirmeye devam ederek mesleki platformlarda da yayınlanan birçok yazı yazdım, bu alanda düzenlenen mesleki eğitimlerde görev aldım. Ayrıca kişisel verilerin korunmasına ilişkin bir de podcast çalışması yürüttüm. Son iki yıldır da Antalya Barosu Kişisel Verilerin Korunması Hukuku Kurulu Başkan Yardımcılığı görevini yürütüyorum.

Veri Korunması Alanına Daha Yakından Bakalım

• Veri korunması çalışmanın asla bitmeyeceği durmadan gelişen bir alan: Bilindiği üzere bir kanunun uygulamasının oturması, benimsenmesi uzun bir süre gerektiriyor. Veri korunması alandaki uygulamanın oturmasının uzun süreceğini de rahatlıkla söyleyebiliriz. Hatta, özellikle altyapısı tam hazırlanmadan kanuni düzenleme yapılan bu gibi yeni alanlarda uygulamanın oturması sürecinin belki de hiç bitmeyeceğini söylemek bile mümkün. Diğer taraftan, alanın kendi özellikleri de sürekli bir değişimi beraberinde getiriyor. Teknolojik gelişmelerin ilerlemesiyle kişisel verilerin korunması giderek daha karmaşık bir süreç haline geliyor. Gelişmeye son derece açık bu alanda çalışanların da durmaksızın kendilerini geliştirmeleri, veri güvenliğini sağlamak için danışanlarına/müvekkillerine sektörel ihtiyaca ve güncel düzenlemelere uygun yenilikçi çözümler sunabilmeleri gerekiyor.
• Veri korunması tüm sektörler bakımından bir ihtiyaç: Veri işlemeden, sosyal medya ve diğer internet kanallarını kullanmadan ticaretin imkânsız olduğu günümüzde, tüm sanayi firmalarının, kliniklerin, start-up firmalarının, otellerin vb. birçok kurum ve kuruluşun faaliyetlerini KVKK düzenlemelerine uygun şekilde sürdürmesi gerekiyor. Hangi sektörde faaliyet gösterilirse gösterilsin, veri koruma yasalarına uyum sağlanması (KVKK uyum süreci) şart. Bu alanda çalışan uygulamacıların bu sayede birçok sektörü tanıması, farklı deneyimler edinmesi de mümkün oluyor.
• Veri korunması önemi henüz tam anlaşılamamış kompleks bir alan: Türkiye’deki birçok firma ve kişi bu alandaki korumanın öneminin yeterince farkında değil. Tüm yükümlüğün sadece bir sicile kayıt yaptırılmasından ibaret olduğu anlayışıyla hareket ediliyor. Tüm sektörlere, envanter çalışmasının, aydınlatma metinlerinin entegresinin, KVKK politikalarının ve korumanın sürekliliğinin sağlanmasının önemi anlatılmalı. Bu alanın geliştirilmesinde ve veri koruma farkındalığı yaratılmasında hukukçulara büyük görev düşüyor. Bu tarz uygulama çalışmalarına katılımın mesleki motivasyonu arttırdığını da kişisel tecrübeme dayanarak söyleyebilirim.
• Veri korunması uluslararası gelişmelerin de yakından takip edilmesinin gerekli olduğu bir alan: Kişisel verilerin korunması alanındaki ulusal gelişmeler aslında uluslararası düzeydeki gelişmelere paralel olarak gerçekleşiyor. Örneğin, Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü bu anlamda değerlendirilmesi gereken en geniş kapsamlı düzenlemelerden biri.
• Veri korunması birçok hukuk dalıyla ilişkili bir alan: KVKK uyum süreçlerinde öncelikle kurum ve işletmelerin tüm evrakını incelemek ve veri işleme faaliyetlerini detaylı şekilde analiz etmek gerekiyor. Bu alanda çalışan bir uygulamacı bu süreçte farklı sektörlerin iş ve işlemlerini nasıl yürüttüğünü, ne gibi hukuki süreç ve sorunlarla karşılaştığını öğrenme ve değerlendirme fırsatı buluyor. Yani, veri korunması alanında çalışmak, iş hukuku, sağlık hukuku, bilişim hukuku vb. birçok farklı alanda da kendinizi geliştirmeyi sağlıyor.

Veri Koruma Alanında Uzmanlaşma Yolunda Atılabilecek Adımlar

Veri korunması alanında uzmanlaşmak için; öncelikle, KVKK, tüm ilgili yönetmelikler ve sair güncel mevzuatın dikkatli bir şekilde çalışılması ve KVKK politikalarının anlaşılması gerekiyor. Kişisel Verileri Koruma Kurumu kararlarını incelemek ve analiz etmek de elbette gerekli. Kurumun web sitesindeki rehberlerin okunmasının da bu alanda çalışmak isteyen genç hukukçular için iyi bir başlangıç noktası olacağını söyleyebilirim.

Yurtdışı veri koruma otoritelerini aktif bir şekilde izlemek, bu otoritelerin hem web sitelerini hem de sosyal medya hesaplarını (özellikle LinkedIn üzerinden) düzenli olarak takip etmek de güncel gelişmelerin takibinde son derece yararlı oluyor. Bu takibi gerçekleştirmek için İngilizce mesleki dil yeterliliğinizin iyi düzeyde olması lazım. Ayrıca, bu alanda çalışan avukatların, akademisyenlerin, hukuk bürolarının yayınlarını ve blog yazılarını takip etmek de mesleki bakış açısının geliştirilmesine büyük katkı sağlıyor. Veri korunması konusunda uzmanlaşmayı planlayanlara, belli bir birikim ve deneyim elde ettikten sonra bu alanda bilgi paylaşımı ve alanın geliştirilmesi amaçlı araştırma/yazma çalışmaları yapmalarını da tavsiye ediyorum.

Beni bu alanda en çok geliştiren çalışmalarımın başında baro kurullarında aktif olarak görev almamın geldiğini belirtmeliyim. Farklı sektörlerde verinin korunması alanında deneyimi olan meslektaşlar ile yaptığımız mesleki sohbetler, tartışmalar, fikir alışverişleri, iş birlikleri ve hazırladığımız eğitim programları, mesleki vizyonuma çok şey kattı. Tüm bunlar aynı zamanda da mesleki motivasyonumu arttırdı. Kurullarda farklı düzeylerde aldığım ve verdiğim her eğitim, kazandığım her deneyim bu alanda uzmanlaşma yolumdaki önemli adımlar oldu. Veri korunması alanında uzmanlaşma yolunda ilerlemek isteyen genç hukukçuların meslek kuruluşlarının ilgili kurullarında aktif görev almalarını, uygulama ve mevzuat geliştirme çalışmalarına katılmalarını tavsiye ediyorum.

Son bir teknik not olarak, envanter çalışmasının iyi bir Excel pratiği gerektirdiğini, verilerin korunması alanında çalışmak isteyen hukukçuların Excel programının kullanımında kendilerini geliştirmesinin yararlı olacağını da ekleyeyim.

Veri Koruma Alanında Çalışmak
Ayrıntılara Odaklanarak Bilinçli Stratejiler Geliştirmeyi Gerektiriyor

Müvekkillere veri korunması alanında güncel ve etkili hukuki danışmanlık hizmeti sunabilmek, derin bir analiz sürecini gerektiriyor. Örneğin, müvekkil şirketlerin web sitelerinde veya bazı farklı süreçlerde kullanılmak üzere aydınlatma ve açık rıza metni hazırlanması gerektiğinde, metinlerin iyi bir envanter çalışması yapılarak hazırlanması gerekiyor. Uygun analiz ve yeterli ön çalışma yapılmaksızın, farklı web sitelerinde bulunan metinlerden uyarlama yapıldığı durumlarda oldukça vahim sonuçlar doğduğunu söylemeliyim. Açık rıza alınacak alanların da yine envanter çalışması ile tespit edilmesi gerekiyor. Uygulamada açık rıza alınmaması gereken birçok veri işleme faaliyeti için açık rıza alındığına ve bunların çeşitli cezai süreçleri beraberinde getirdiğine şahit oluyorum. Bu gibi durumlar, alanda uzmanlaşmanın önemini ve gereğini bir kez daha gözler önüne seriyor. Veri korunması alanında çalışmayan birçok meslektaşımızın, doğru bir yaklaşımla, KVKK uyum sürecinde kendisinin hizmet vermediğini, sürecin bu alanda çalışan avukatlar ile yürütülmesi gerektiğini şirketlere bildirdiklerini görmek, veri korunması bilincinin güçlendiğini ve mesleki dayanışmanın önemini ortaya koyan ümit verici gelişmeler.

Mesleki dayanışma demişken, bu alanda uzmanlaşma yolunda ilerleyen meslektaşlarıma başlangıçtaki uyum projelerini KVKK uygulanması alanında deneyimli bir avukat ile iş birliği halinde yürütmelerini de tavsiye ediyorum. Teorik bilgi birikiminin yanı sıra uygulama deneyiminden faydalanabilmek de veri korunması alanı bakımından çok önemli.

Uzmanlaşma Yolunda Göz Önünde Bulundurulması Gereken Hususlar

Veri korunması alanında uzmanlaşmak isteyenlerin göz önünde bulundurmaları gereken hususları özetleyerek yazımı noktalıyorum:

• Her alanda olduğu gibi, veri korunması alanına da önce merak duymalı, sonra da bilgi birikiminizi geliştirmek için alan odaklı çalışmalısınız. Okuyun, araştırın, seminerlere katılın, gelişin.
• Uzmanlık, veri korunması alanında bilgi birikiminin yanı sıra bu alanın uygulamasında deneyim sahibi olunmasını da gerektiriyor. Deneyimli meslektaşlar ile iş birliği yaparak onların deneyimlerinden yararlanmaya çalışın.
• Ulusal ve uluslararası veri koruma mevzuatını takip edin, teknolojik gelişmeleri ve hizmet verdiğiniz sektörün ihtiyaçlarını izleyip değerlendirin. Müvekkillerinize günceli yakalayan çözümler üretebilmeniz kendinizi sürekli geliştirmenize bağlı.
• Bu alanda iş alabilmek ve para kazanabilmek için zaman ve sabır şart. Sunduğumuz veri korunması hizmet tekliflerinin aldığımız işlerin on katı olduğunu söyleyebilirim. Ne yazık ki ülkemizde şirketlerin çoğu davası olmadan avukat ile çalışmak istemiyor. Önleyici hukuk hizmetlerinin ve KVKK ile ilgili hukuki hizmetlerin önemini kavrayan kurumların ve işletmelerin sayısı diğer ülkeler ile karşılaştırıldığında son derece az. Piyasada veri korunmasının önemine ilişkin farkındalık yaratılmaya devam edilmeli. Sabır ve azimle çalışın, önleyici hukuki hizmetlerin önemini anlatmak için çaba harcayın.
• Envanter çalışması, süreç yönetimi ve bunlara ilişkin toplantılar, KVKK uyum süreçlerini yürüten hukukçuların neredeyse tüm zamanını alıyor. Dava takibini, duruşma ve adliye pratiklerini tercih ediyorsanız, bu alanda uzmanlaşma kararı almadan önce bu gerçeği de mutlaka göz önünde bulundurun.