10 Ağustos 2020 günü, Doğu Standart Zamanı ile 13:00’de, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi (İÜHF) 2009-2013 dönemi lisans programı ile 2013-14 akademik yılı yüksek lisans programından öğrencim olan, LL.M. derecesinin ardından doktorasını (S.J.D.) Wake Forest University School of Law’da (Winston-Salem/North Carolina) sürdüren değerli meslektaşım Gizem Halis Kasap’ın doktora tez sunumuna, Zoom üzerinden katıldım. Gizem’in yaklaşık yarım saat süren, “A Comparative Study of Public Policy Exception to Enforcement of Arbitral Awards With The Emphasis on AI Arbitrator" adlı gerek teknik, gerekse görsel anlamda üstün başarılı sunumunu dinlerken, hayat ve onun bir parçası olan kariyer planlamasına ilişkin düşüncelerimin (ve bunlarla ilgili anılarımın) hızla resmi geçit yapmasını engelleyemedim.

Başarıyı düşündüm, gelişimi düşündüm, farklılıkları ve bunları yorumlayabilme yetisini düşündüm, bilinçli planlamanın önemini düşündüm. Bazılarını zamanlı, bazılarını geç, bazılarını bilinçli, bazılarını tarihi tesadüfler sayesinde, bazılarını bizzat yaşayarak bazılarını gözlemleyerek kavradığım birkaç gerçeği, yol haritanızı belirlerken ışık tutabilmesi dileğiyle paylaşmak isterim.

BAŞARI MI DEDİNİZ?

2009 yılından bu yana tanıklık ettiğim akademik yolculuğunu S.J.D. derecesi ile taçlandırılmasını büyük bir mutluluk ve gururla izlediğim Dr. Gizem Halis Kasap, 24 Temmuz 2020 tarihli paylaşımında kendisini, hayat ve kariyer planını nasıl şekillendirdiğini en samimi şekilde aktarmış olduğundan, ben sadece bu BAŞARI ÖYKÜSÜNÜN özünü teşkil eden gerçeği vurgulamakla yetineceğim. BAŞARI, (ÇOĞU KEZ) SINIRLARINIZI ZORLAYARAK YAPACAĞINIZ KİŞİSEL GELİŞİM PLANINIZ UYARINCA İLERLEYEBİLMEK İÇİN ATILIM YAPMAKTIR. SONUCU İSE KİMSE GARANTİ EDEMEZ. GELİŞEBİLMENİN, HEDEFLEDİĞİNİZ (BAZEN HAYALLERİNİZİN DE ÖTESİNDEKİ) NOKTAYA ULAŞABİLMENİN TEK YOLU SİSTEMLİ, HEVESLİ ve YOĞUN ÇALIŞMAKTIR. AYRICA UNUTMAYIN, BAŞKALARI İÇİN UYGUN VE ALIŞILMIŞ OLMAYAN TERCİHLER SİZİN İÇİN DOĞRU OLABİLİR.

FARKLILIKLARI ALGILAMAK ve YORUMLAYABİLMEK FARK YARATIR

İÜHF’nin 1993 yılı girişli çift numaralı öğrencilerinden biri olarak Amfi I’de merhum hocamız Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman’dan (Hocamızı saygıyla anıyorum) dinlediğimiz ilk Medeni Hukuk dersinde, Medeni Hukukun düzenleniş tarzı bakımından dünyada çeşitli sistemlerin olduğunu, İsviçre Medeni Kanunu’nu iktibas etmiş olan ülkemizin, bu anlamda Roma Cermen Hukuklarının etkisini taşıyan grup içinde bulunduğunu öğrenmiştik. Aynı derste hocamız, Roma Hukukunun etkisi dışında olan farklı hukuk sistemlerinin de olduğunu, İngiliz Hukuku’nun etkisini taşıyan ve Common Law ile Equity’ye dayanan hukuk sisteminin de bunlardan biri olduğunu söylemişti. Bu farklı hukuk sistemi ya da herhangi bir boyutu lisans eğitiminde bir daha karşıma çıkmadı; ben de üzerinde düşünüp, farklılıkları sorgulayıp, bağlantılar kurmaya çalışmadım. Bu bağlamda duyduklarım, okuduklarım sınırlı ve soyut bilgiler olarak kaldı. Amerika Birleşik Devletleri’nde de hakim olan bu hukuk sistemiyle yıllar sonra Milli Eğitim Bakanlığı Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Bursu Programı çerçevesinde Boston Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde LL.M. in American Law programında yüksek lisans yaparken tanışmam ile başlayan süreç, bana hukukçu olarak yepyeni bir vizyona sahip olabilme şansı verdi, boyut kattı. Asıl kazanımın ve hedefin, bir başka hukuk sistemindeki düzenlemeleri motamot öğrenmek olmadığını, kural ve kurumlara yaklaşımın ana felsefesini kavramanın ve farklılıkları görerek yorumlayabilmenin, hem insan hem de hukukçu olarak ne derece önemli olduğunu anlamamı sağladı.

FARKLILIKLARI ALGILAMAK, TEMELLERİNİ SORGULAMAK ve YORUMLAYABİLMEK HUKUKÇUYA HEM KİŞİSEL ANLAMDA HEM DE MESLEKİ ANLAMDA BOYUT KATAR. SİZE SUNULANLARI SADECE SÖZCÜKLERDEN İBARET BİLGİLER OLARAK NİTELENDİRME ALIŞKANLIĞINI TERK EDİP, BÜYÜK RESİMDE SOMUTLAŞTIRABİLMEYİ, TEMELLERİYLE, NEDENLERİYLE SORGULAYABİLMEYİ ve SOMUT OLAYDA CANLANDIRABİLMEYİ ALIŞKANLIK HALİNE GETİRMENİZ PAHA BİÇİLMEZ BİR MESLEKİ BECERİDİR.

BİLİNÇLİ MESLEKİ PLANLAMA İSTİSNA DEĞİL KURAL OLMALIDIR

İÜHF’den mezun olmamın üzerinden iki yıl geçmiş, avukatlık ruhsatımı alalı da on ay kadar olmuştu. Çiçeği burnunda bir Türk hukukçusu olarak, Boston Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin “LL.M in American Law Programı”na kabul edilen 57 uluslararası öğrenciden biriydim ve oryantasyon programına katılmak üzere 1999 yılı 27 Ağustos sabahı Charles River kıyısındaki kampüste hazırdım. Karşılama törenini takiben, oryantasyonun bir parçası olarak derslerin yürütülme tarzı ve sınav uygulamaları hakkında bir sunuma katıldık. Daha sonra fakülte kütüphanesinde bir toplantı yapıldı. Kütüphane kuralları, araştırma yöntem ve yönetimi ile basılı ve elektronik kaynakların kullanımı hususlarında uzman hukukçu-kütüphanecilerin idaresinde düzenlenen toplantıdan çıktığımda, hem içinde bulunduğum bu akademik ortamın, hem de 21 farklı ülkeden gelmiş olan ve önemli kısmı belirli kıdemin üzerindeki hukukçulardan oluşan 2000 Sınıfı (Class of 2000) mensuplarının, mesleki anlamda oldukça farklı bir boyutta olduklarını anlamıştım. Özellikle Almanya ve İsviçre başta olmak üzere Avrupa’dan gelmiş olan sınıf arkadaşlarımın geldikleri ülkelerde hukuk eğitimi ve hukukçuluk mesleği bakımından yaşanan değişimin (daha o yıllarda) çok daha ileri bir aşamada olduğu çok net anlaşılıyordu. Bu ilk tespitimin isabetli olduğunu, ilerleyen dönemdeki gözlemlerim de doğruladı. Derslere katılımları, hukuki sorunlara karşılaştırmalı hukuk penceresinden yaklaşabilmeleri, aynı yetkinliği hazırladıkları seminer ödevlerine yansıtabilmeleri, hukuki bir konuda araştırma yapmadaki ustalıkları, İngilizce’yi mesleki anlamda yazılı ve sözlü olarak neredeyse hiç zorlanmadan ustaca kullanabilmeleri, doğrulanan tespitimin dayanaklarından sadece bazılarıydı. Dahası hemen hepsi hukuk fakültesinden mezun olmalarının ardından hatırı sayılır bir süre avukat, hakim ya da akademisyen olarak çalışmış, uzmanlık alanlarını belirlemiş, tecrübe edinmiş ve uzmanlık alanlarına odaklı uzun vadeli mesleki planlarının bir ayağı olarak LL.M. yapmak üzere Boston Üniversitesi’ne gelmişlerdi. Bu hukukçular bakımından (bilinçli) mesleki planlama istisnayı değil, kuralı teşkil ediyordu.

HUKUK FAKÜLTESİNİN İLK YILINDAN İTİBAREN BEKLENTİ VE HEDEFLERİNİ BELİRLEYECEK VİZYONA SAHİP OLABİLMEK, LİSANS ÖĞRENİMİ SÜRESİNCE SUNULAN TÜM KAYNAKLARDAN, SEÇİMLİK DERSLERDEN, STAJ İMKANLARINDAN, MESLEKİ REHBERLİK HİZMETLERİNDEN, DEĞİŞİM PROGRAMLARINDAN, HOCALARDAN ve KIDEMLİ MESLEK BÜYÜKLERİNDEN MÜMKÜN OLAN EN ÜST DÜZEYDE YARARLANABİLMEK (BUNUN İÇİN FIRSATLAR YARATABİLMEK) ÇOK ÖNEMLİDİR. BİLİNÇLİ BİR MESLEKİ PLANLAMA ANCAK BU ŞEKİLDE YAPILABİLİR. BU BAĞLANTILARI MÜMKÜN OLAN EN ERKEN ZAMANDA KURABİLMEK İÇİN ÇABA HARCAMANIZ, YOL HARİTANIZI (HAYAT VE KARİYER PLANLAMANIZI) İRADENİZLE ŞEKİLLENDİREBİLME OLASILIĞINIZI ARTTIRACAK; ŞARTLARA VE TARİHİ TESADÜFLERE GÖRE SAVRULMANIZA ENGEL OLABİLECEKTİR.

Sınırlarını zorlayarak hayata ve mesleğe ilişkin bilinçli planlama yaptığın, farklılıkları algılamak ve yorumlamak için yoğun çaba harcadığın, önüne çıkan fırsatlardan en üst düzeyde yararlanabilmek için birçok fedakarlıkta bulunduğun ve en önemlisi her işini hevesle yaptığın için seni içtenlikle tebrik ediyorum Gizem!